Gepubliceerd: NU.nl
Datum: 5 juli 2024
Door: Sarah Sitanala
Wat is retinol en kan het kwaad als je hier veel van smeert? NU.nl vroeg dr. Jetske Ultee naar haar mening over dit onderwerp.
Smeren met retinol werkt tegen rimpels. Tenminste: op TikTok wordt dat constant aanbevolen. Maar wat is retinol eigenlijk en kan het kwaad als je het veel smeert?
Open TikTok en je ziet het voorbij komen: tienermeiden die iedere dag allerlei producten op hun gezicht smeren. Vooral producten met retinol zijn populair. Dat is een vorm van vitamine A, waarmee ze hopen het ontstaan van rimpels te voorkomen.
Dat het ingrediënt in cosmetica populair is vanwege de huid verjongende eigenschappen, ziet ook Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie. “Maar een tiener heeft dat uiteraard nog niet nodig. Retinol is vooral geschikt voor de oudere en dunner wordende huid.”
Het verbetert de gezonde celdeling van je huid, en het stimuleert de aanmaak van collageen en elastine, zegt Folkert Blok, dermatoloog bij Allergie Centra Nederland. Dat zijn stofjes die de huid verstevigen en veerkrachtig maken. “Daardoor kunnen rimpels verminderen”, vult Ultee aan.
Ook je bindweefsel speelt daarbij een rol. Een gezicht met voldoende bindweefsel blijft langer strak en rimpelvrij. Naarmate je ouder wordt maak je minder collageen en elastine aan. Retinol kan dan helpen: het heeft een vrij direct effect op de opperhuid en heeft daarnaast een versterkend effect op je bindweefsel, weet Blok.
Zonbescherming wordt nog belangrijker
Pas wel op met te veel smeren van dit product. Het maakt je huid namelijk gevoelig voor uv-licht. “Dat maakt zonbescherming nog belangrijker”, zegt Ultee. “Smeren met retinol zorgt ervoor dat de hoornlaag van je huid minder dik wordt”, vult Blok aan. Die hoornlaag biedt bescherming. Wordt die laag dunner, maakt dat je huid kwetsbaarder.
Op dit moment zijn in de winkels nog verzorgingsproducten met een hoge concentratie retinol verkrijgbaar (van 0,4 tot 1 procent). Maar binnenkort verandert dit vanwege nieuwe Europese regels. Dat heeft ermee te maken dat er zorgen bestaan over het binnenkrijgen van te veel vitamine A.
Deze vitamine zit ook in voeding als vis, eieren en zuivelproducten. Je hebt deze vitamine nodig, maar te veel is niet goed. “Uit onderzoek blijkt namelijk dat te veel vitamine A onder meer kan leiden tot osteoporose, ofwel botontkalking”, zegt Ultee. “Dit is vooral een risico voor vrouwen in de menopauze. En laten zij nu net de grootste gebruikers zijn van anti-agingproducten. ”
Het risico van te veel vitamine A
Maar de belangrijkste reden om de concentratie van vitamine A te beperken, is het stapelingseffect dat optreedt in het lichaam, zegt Blok. Met name in de lever. Zo zou het kunnen zorgen voor te veel vet in de levercellen en uiteindelijk leiden tot leverontstekingen. Ook lopen zwangeren het risico met een stof in aanraking te komen die bij de foetus afwijkingen kan veroorzaken.
Daarom wordt de concentraties in huidverzorgingsproducten beperkt. Het is dus niet zo dat je straks helemaal geen retinolproducten meer kunt kopen. Alleen zullen het vanaf 2027 smeersels zijn met een minder hoge concentratie (0,05 procent in lichaamsproducten en 0,3 procent in overige verzorgingsproducten.)
Heeft retinol met een verlaagde concentratie nog wel effect? Ultee heeft daar haar twijfels over. Niet alleen omdat producten met retinol eerder nog werden getest met een hogere concentratie van deze stof. Ook omdat dat de omstandigheden in een laboratorium niet vergelijkbaar zijn met het dagelijks leven.
Retinol in open potje verliest snel werking
“Het ingrediënt verliest zijn werking zodra er lucht of (zon)licht bijkomt. Net als door water en de reactie van oliën (waarin retinol is opgelost) met zuurstof uit de lucht.” Juist vanwege dat snelle verval wordt vaak onderzoek gedaan met ‘verse’ retinol. “Terwijl de producten die in de winkels liggen al gemiddeld een jaar oud zijn.”
Bovendien moeten verpakkingen licht- en luchtdicht zijn (dat is vaak niet zo), anders verliest retinol binnen een paar dagen na openen alsnog zijn werking. Er bestaan wel producten die hieraan voldoen, en waarbij je dus meer kans hebt op resultaat. Toch is ook daarbij nog maar de vraag of je effect ziet, aangezien de minimaal benodigde concentratie er vaak niet in zit.
Ultee raadt daarom aan producten met retinol te laten staan. En als je toch wil smeren, daar voorzichtig mee te zijn. “Probeer een retinolproduct niet iedere dag te gebruiken, maar het langzaam op te bouwen om je huid te laten wennen. Als je last krijgt van roodheid of schilfertjes, overweeg dan een ander product.” Bijvoorbeeld een crème met vitamine C of hyaluronzuur.
Bestaat er zoiets als preventief smeren?
Voor tienermeiden doet retinol dus niet zo veel tegen rimpels. Maar bestaat er zoiets als preventief smeren? Dat is lastig te zeggen, zegt Folkert Blok, dermatoloog bij Allergie Centra Nederland. “Dan zou je iemand vanaf zijn of haar tienerjaren jarenlang moeten volgen om te kunnen vaststellen of diegene wel of geen rimpels heeft gekregen.”
Een ander voordeel van retinol is dat het ook goed werkt tegen verstopte poriën, een grove huidstructuur, pigmentvlekjes en acne. Daar kunnen tienermeiden dus wel baat bij hebben, Maar op een gevoelige huid kan retinol averechts werken.
En goed om te weten: hoe snel je resultaat ziet verschilt per persoon. Blok: “Heb geduld, huid verjongende effecten treden vaak pas na een paar maanden op.”
